(MPI) - Phát biểu kết thúc Hội nghị Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng sông Hồng lần thứ nhất, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Hội đồng nhấn mạnh, Đảng, Nhà nước, các đồng chí lãnh đạo chủ chốt, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đặc biệt quan tâm triển khai đường lối Đại hội XIII của Đảng về 6 vùng kinh tế-xã hội, trong đó có vùng Đồng bằng sông Hồng. Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 23/11/2022 về phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đồng bằng Sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đổi mới cơ chế điều phối, thúc đẩy kinh tế-xã hội của vùng phát triển nhanh, bền vững

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu. Ảnh: MPI

Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, đây là bước cụ thể triển khai thực hiện tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị; đổi mới cơ chế điều phối, thúc đẩy kinh tế-xã hội của vùng phát triển nhanh, bền vững, bảo vệ môi trường và bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Nghị quyết của Bộ Chính trị đã nhấn mạnh, cần quán triệt, thống nhất cao về nhận thức và hành động ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương về vai trò, vị trí và tầm quan trọng đặc biệt của vùng và liên kết vùng; coi liên kết phát triển vùng là xu thế tất yếu, là động lực kết nối và dẫn dắt sự phát triển của các địa phương trong vùng.

Cùng với đó, hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển vùng mang tính đột phá; xây dựng thể chế liên kết vùng đủ mạnh, bảo đảm hiệu quả điều phối, liên kết phát triển vùng, tập trung vào một số lĩnh vực như quy hoạch, phát triển hạ tầng, xúc tiến đầu tư, xử lý các vấn đề môi trường nội vùng và liên vùng, phát triển các cụm liên kết ngành.

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 14/NQ-CP ngày 08/02/2023 về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 30-NQ/TW, đề ra các chỉ tiêu cụ thể và 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp cụ thể hóa mục tiêu, nhiệm vụ nêu tại Nghị quyết số 30-NQ/TW. Trong đó có việc nghiên cứu, xây dựng thể chế điều phối vùng đủ mạnh để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả điều phối, liên kết vùng, tập trung vào một số lĩnh vực, như quy hoạch, phát triển hạ tầng, xúc tiến đầu tư, xử lý các vấn đề về môi trường liên tỉnh, phát triển các cụm liên kết ngành về môi trường; nghiên cứu ban hành cơ chế để tạo nguồn lực, động lực để phát triển Thủ đô và các địa phương quanh Thủ đô.

Về vị trí, vai trò, tiềm năng vùng Đồng bằng sông Hồng, Thủ tướng nêu rõ, vùng gồm 11 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, chiếm 6,42% diện tích; có trình độ phát triển kinh tế thứ hai trên cả nước, sau vùng Đông Nam Bộ. Giai đoạn 2005-2020, tăng trưởng kinh tế của vùng đạt 7,94%/năm, năm 2020, chiếm 29,4% GRDP cả nước, thu nhập bình quân gấp 1,3 lần bình quân cả nước, tỷ lệ đô thị hóa trên 41%, số xã đạt chuẩn nông thôn mới trên 99%.

Vùng là địa bàn chiến lược quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh, chủ quyền biển đảo; là cửa ngõ phía Bắc của đất nước và ASEAN về kết nối phát triển kinh tế, thương mại với Trung Quốc; là cầu nối quan trọng trong giao lưu kinh tế, văn hóa quốc tế; là vùng đất rất màu mỡ và giàu tiềm năng phát triển.

Thủ đô Hà Nội, hạt nhân phát triển vùng; trung tâm về kinh tế, văn hóa, khoa học công nghệ; có bề dày phát triển hàng nghìn năm gắn với lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc.

Hệ sinh thái giao thông cơ bản đầy đủ, hệ thống giao thông kết nối đồng bộ với các phương thức vận tải; là điểm trung chuyển hàng hóa cho các tỉnh phía Bắc; có diện tích lớn, có tiềm năng phát triển mạnh các ngành công nghiệp, nông nghiệp, thủy sản và dịch vụ; là vùng đất "địa linh nhân kiệt", có bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa phong phú, đa dạng, đậm đà bản sắc dân tộc với nền văn hóa sông Hồng, văn minh lúa nước.

Tuy nhiên, kinh tế-xã hội vùng phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, vị trí; các địa phương phát triển không đồng đều, phụ thuộc nhiều vào vốn và lao động. Các ngành sản xuất với công nghệ hiện đại chiếm tỷ lệ thấp. Cơ cấu thu ngân sách Nhà nước ở một số địa phương chưa bền vững. Kết cấu hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu. Hạ tầng giao thông thiếu kết nối. Hạ tầng du lịch còn yếu. Liên kết, hợp tác giữa các địa phương trong vùng chưa chặt chẽ, hiệu quả thấp. Chưa hình thành các cụm liên kết ngành, các vùng sản xuất nông sản tập trung…, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng bày tỏ cơ bản nhất trí với các báo cáo và nhiều ý kiến tham luận sâu sắc, khách quan, trách nhiệm, tâm huyết tại Hội nghị và yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư - cơ quan thường trực của Hội đồng điều phối vùng tổng hợp, tiếp thu để hoàn thiện kế hoạch triển khai các hoạt động của Hội đồng trong 6 tháng cuối năm 2023 và các chương trình, kế hoạch hoạt động của Hội đồng.

6 trọng tâm, 11 nhiệm vụ để tăng cường liên kết vùng Đồng bằng sông Hồng

Về quan điểm, định hướng liên kết vùng trong thời gian tới, Thủ tướng nêu rõ, Hội đồng điều phối góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong liên kết, kết nối vùng, nhưng các tỉnh, thành phố cần phát huy tinh thần tự lực, tự cường, không trông chờ ỷ lại. “Hội đồng không làm thay việc của cấp ủy, chính quyền các địa phương, mà tập trung điều phối, liên kết, đôn đốc, kiểm tra, tạo xu thế, phong trào để làm tốt, sơ kết, tổng kết, đề xuất khen thưởng, xử lý các vấn đề còn vướng mắc, nâng cao tính tự lực, tự cường của các địa phương, tạo sức mạnh tổng hợp, góp phần phát triển vùng, phát triển đất nước”, Thủ tướng nêu rõ.

Liên kết vùng góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn; trong bối cảnh hiện nay cần tập trung ưu tiên hơn cho mục tiêu tăng trưởng, thúc đẩy 3 động lực tăng trưởng, gồm đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng. Cùng với đó, liên kết vùng góp phần giữ vững ổn định chính trị, quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội.

Thủ tướng nhấn mạnh 6 nội dung quan trọng về liên kết, kết nối vùng, trước hết là trong việc thúc đẩy 3 đột phá chiến lược. Thứ nhất, kết nối hạ tầng giao thông, nhất là tuyến đường cao tốc Ninh Bình-Nam Định-Thái Bình-Hải Phòng, tuyến đường ven biển từ Thanh Hóa ra Quảng Ninh; kết nối hạ tầng kỹ thuật về điện, nước, viễn thông.

Thứ hai, về kết nối phát triển, đào tạo và sử dụng nhân lực; cải cách thủ tục hành chính; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Thứ ba, kết nối xây dựng thể chế, cơ chế, chính sách ưu tiên, ưu đãi, đặc thù, vượt trội cho vùng theo tinh thần Nghị quyết số 30.

Thứ tư, về tài chính, cần sử dụng hiệu quả nguồn vốn Nhà nước đầu tư cho vùng và tạo liên kết, phát huy vai trò nguồn vốn của các địa phương theo tinh thần Nghị quyết 30 là cho phép ngân sách địa phương đầu tư các dự án vùng và liên kết vùng. Cùng với đó, đẩy mạnh liên kết, hợp tác công tư theo Luật PPP và liên kết thu hút đầu tư FDI, sử dụng nguồn vốn ODA. Tinh thần là không phân mảnh, không chia cắt, phát huy sức mạnh tổng hợp.

Thứ năm, liên kết phát triển hạ tầng xã hội (nhất là nhà ở), y tế, giáo dục, văn hóa gắn với phát triển du lịch.

Thứ sáu, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư thông thoáng và chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau giữa các địa phương trong vùng. Theo đó, các bộ, địa phương khẩn trương kiện toàn bộ máy tổ điều phối cấp bộ, cấp tỉnh tinh gọn và giao việc cụ thể, bảo đảm bắt tay ngay vào các nhiệm vụ liên quan đến điều phối và liên kết vùng.

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: MPI

Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh công tác quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch vùng và các tỉnh, thành phố trong quý III/2023, riêng Hà Nội trong quý IV/2023.

Về cơ chế, chính sách đặc thù, ưu đãi, vượt trội cho vùng Đồng bằng sông Hồng và xây dựng Luật Thủ đô, Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan nghiên cứu kỹ lưỡng, đề xuất các cơ chế, chính sách đổi mới nhằm phát triển vùng, trong đó có các cơ chế, chính sách về điều phối, phát triển liên kết vùng. Khẩn trương hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi.

Khẩn trương chuẩn bị các công việc, thủ tục để triển khai các dự án cụ thể, trong đó có dự án cao tốc Ninh Bình-Nam Định-Thái Bình-Hải Phòng; nghiên cứu phát hành trái phiếu trong nước hoặc vay vốn ODA với cơ chế đột phá để đầu tư các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, đường sắt kết nối Hà Nội với Hà Nam, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hòa Lạc… Nghiên cứu thành lập hình thành quỹ phát triển hạ tầng vùng.

Nghiên cứu triển khai các dự án liên kết vùng trong bảo vệ môi trường, tăng trưởng xanh, trong bối cảnh nhiều nước có các phản ứng, chính sách mới về biến đổi khí hậu; liên kết trong hình thành, phát triển các khu công nghệ cao, trung tâm đổi mới sáng tạo; đẩy mạnh kết nối doanh nghiệp, xúc tiến đầu tư, đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng, phát triển sản phẩm OCOP. Đồng thời, tổ chức các hội thảo khoa học, tập trung vào chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ; liên kết trong cơ chế ứng phó thiên tai, sự cố, biến đổi khí hậu.

Thủ tướng nêu rõ, vào đầu quý IV/2023, Hội đồng sẽ kiểm điểm lại việc triển khai các nhiệm vụ tại Hội nghị lần thứ nhất và đầu tháng 12/2023 sẽ giúp Bộ Chính trị sơ kết, đánh giá 01 năm triển khai Nghị quyết số 30 của Bộ Chính trị. Với tinh thần khí thế mới, cách làm mới, tư duy mới, Thủ tướng mong muốn các địa phương phát huy tối đa khả năng tự lực, tự cường của mình, góp phần phát triển kinh tế-xã hội của vùng và cả nước ngày càng hùng cường, thịnh vượng, Nhân dân được hạnh phúc, ấm no.

Phát biểu tại Hội nghị, thay mặt cơ quan Thường trực Hội đồng, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng khẳng định nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến phát biểu của Thủ tướng Chính phủ và các đại biểu; phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan để hoàn thiện báo cáo kế hoạch 6 tháng cuối năm 2023. Để hoạt động của vùng thực sự có ý nghĩa, Bộ trưởng đề nghị các bộ, ngành, địa phương khẩn trương thành lập ngay tổ điều phối trên cơ sở nòng cốt là Sở Kế hoạch và Đầu tư các địa phương và vụ kế hoạch và đầu tư của các Bộ. Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ thành lập Văn phòng Điều phối vùng và sẽ phối hợp chặt chẽ trong quá trình thực hiện.

Các bộ, ngành, địa phương cũng cần chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện các nhiệm được giao của các thành viên Hội đồng, đặc biệt là chuẩn bị Hội nghị 01 năm triển khai các nghị quyết về vùng.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu. Ảnh: MPI

Đối với các quy hoạch vùng và quy hoạch các địa phương, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, đây là nhiệm vụ rất quan trọng. Hiện nay, quy hoạch vùng đang được hoàn thiện và đề nghị các bộ, ngành, địa phương tích cực tham gia ý kiến. Về quy hoạch các ngành, hiện nay có 11/38 quy hoạch đã được phê duyệt, 17/38 quy hoạch đang được hoàn thiện để trình phê duyệt và 10/38 quy hoạch đang được xin ý kiến. Đối với quy hoạch tỉnh, hiện đã hoàn thành 43/63 quy hoạch và đang trong quá trình hoàn thiện để phê duyệt; 20/63 quy hoạch đang được lập và hoàn thành.

Để đảm bảo các quy hoạch đều hoàn thành trong năm 2023, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, các bộ, ngành, địa phương phải coi đây là nhiệm vụ có ý nghĩa và quan trọng; rà soát, đồng bộ quy hoạch vùng, các quy hoạch ngành; là cơ hội để sắp xếp lại không gian phát triển, định hướng các ngành, phân bổ nguồn lực phát triển trong gian đoạn tới./.

Tùng Linh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư