(MPI) - Tại phiên họp Tổng kết công tác năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023 của Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) diễn ra chiều ngày 07/4/2023, đại biểu là đại diện các bộ, ngành liên quan, các chuyên gia, nhà khoa học bày tỏ thống nhất và đánh giá cao nội dung báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo; đề ra các nhiệm vụ, giải pháp để tháo gỡ các rào cản, tạo động lực mạnh mẽ cho khu vực KTTT, HTX phát triển như Đảng, Nhà nước đã đề ra và nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động của các tổ chức kinh tế hợp tác trong thời gian tới.

Ảnh: MPI

Phiên họp diễn ra dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Khái, Trưởng ban Chỉ đạo. Tham dự phiên họp có Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Phó Trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo; Thứ trưởng Đỗ Thành Trung cùng thành viên Ban Chỉ đạo là đại diện các bộ, ngành, tổ chức liên quan. Dự phiên họp còn có các chuyên gia, nhà kinh tế, nhà khoa học.

Nhiều cơ chế chính sách mở ra cơ hội cho phát triển khu vực KTTT, HTX

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, năm 2022 là năm dấu mốc quan trọng của khu vực KTTT, HTX. Trên cơ sở tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW triển khai định hướng phát triển KTTT, HTX của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030, Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ 5, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã được ban hành. Đây là nền tảng quan trọng trong thực hiện các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp về phát triển KTTT, HTX giai đoạn tới.

Năm 2022, nhiều cơ chế, chính sách của Đảng, Nhà nước đã mở ra cơ hội cho phát triển nền kinh tế nói chung và khu vực KTTT, HTX nói riêng. Đáng chú ý là sự ra đời Nghị quyết số 20-NQ/TW khẳng định chủ trương, đường lối phát triển KTTT, HTX của Đảng phù hợp với yêu cầu và tính chất của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng ở nước ta.

Khu vực KTTT, HTX phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh (các chỉ tiêu về kết quả hoạt động kinh doanh, thu nhập đều tăng so với năm trước); số lượng HTX, liên hiệp HTX thành lập mới tiếp tục được duy trì (trên 200 HTX/hàng tháng); góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho thành viên, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh, công bằng xã hội.

HTX đóng góp vai trò quan trọng trong việc liên kết, hỗ trợ thành viên cả về kinh tế lẫn kỹ thuật sản xuất, kỹ năng quản trị. Trong nông nghiệp, HTX đóng vai trò quan trọng trong nâng cao giá trị nông sản thông qua phát triển các hoạt động sơ chế, chế biến nông sản, xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm.

Tạo điều kiện cho KTTT, HTX tiếp tục có những bước phát triển mới

Tham gia ý kiến tại phiên họp, đại diện các bộ, ngành, tổ chức liên quan bày tỏ nhất trí với nội dung báo cáo, đánh giá cao những kết quả đã đạt được trong phát triển KTTT, HTX năm 2022, nhất là trong phát triển các vùng nguyên liệu, chuyển đổi xanh; xây dựng các chuỗi giá trị trong tiêu thụ sản phẩm; đào tạo nguồn nhân lực quản lý HTX; tình hình cung ứng tín dụng và triển khai các chính sách ưu đãi về tài chính đối với KTTT, HTX;…

Các đại biểu cũng đồng ý với các phương hướng, nhiệm vụ năm 2023 được nêu tại Báo cáo như đẩy mạnh việc triển khai thực hiện và cụ thể hóa toàn diện Nghị quyết số 20-NQ/TW; ban hành và đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện Chương trình hành động của Chính phủ; Chương trình, kế hoạch thực hiện ở các Bộ, ngành, tỉnh ủy, thành ủy; Tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện khung khổ pháp luật, cơ chế chính sách thúc đẩy phát triển KTTT, HTX.

Kiện toàn và nâng cao vai trò của Ban Chỉ đạo quốc gia về KTTT, kiện toàn nhân sự, bộ máy giúp việc cho Ban Chỉ đạo các cấp để tạo sự thống nhất, đồng bộ, xuyên suốt, toàn diện trong lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp, điều hành, tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết 20-NQ/TW; Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền về KTTT, HTX, các hoạt động của Ban Chỉ đạo để góp phần nâng cao nhận thức của người dân và cả hệ thống chính trị về vị trí, vai trò của phát triển KTTT, HTX.

Các đại biểu cũng đề xuất, kiến nghị một số nội dung liên quan đến hoàn thiện chính sách, pháp luật; triển khai hiệu quả Nghị quyết số 20-NQ/TW, tạo điều kiện cho KTTT, HTX tiếp tục có những bước phát triển mới trong thời gian tới.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam phát biểu tại phiên họp. Ảnh: MPI

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam, Bộ định hướng phát triển HTX gắn với vùng nguyên liệu, chuỗi sản xuất và một số mô hình đã, đang và sẽ cho hiệu quả như trái cây tại Sơn La, cà phê Tây Nguyên, rừng gỗ lớn tại khu vực Quảng Trị, rừng tại Thừa Thiên Huế, lúa chất lượng cao ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ngành nông nghiệp đang xây dựng những HTX mới theo hướng đa dịch vụ, liên kết theo chuỗi và nâng cao chất lượng, vệ sinh, an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, Bộ đã phối hợp cơ quan liên quan trong việc xây dựng và cấp chứng chỉ cho giám đốc HTX nhằm giúp những người trực tiếp sản xuất có thêm tự tin và tư duy về kinh tế nông nghiệp.

Phát biểu tại phiên họp, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho biết, sự hợp tác giữa HTX và tổ hợp tác, cũng như số lượng HTX chuyên ngành có xu hướng tăng trong thời gian qua. Qua khảo sát cho thấy, các HTX chăn nuôi đã có sự chuyển dịch mạnh mẽ sang nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn. Điều này cho thấy, thành viên HTX đã ý thức rõ hơn về trách nhiệm của bản thân trong nền kinh tế, xã hội.

Ông Nguyễn Ngọc Bảo cũng cho rằng, Chính phủ, các bộ, ban, ngành, địa phương cần tiếp tục quan tâm nhiều hơn tới hoạt động xúc tiến thương mại, cũng như tìm ra những hướng phát triển riêng, đặc thù trong bối cảnh đô thị hóa ngày càng mở rộng.

Đại diện Ngân hành Nhà nước Việt Nam, ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc bày tỏ thống nhất với các nội dung của báo cáo do Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra; đồng thời thông tin về việc hạ lãi suất nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế trong đó có HTX nói chung; các khoản vay cho HTX, Liên minh HTX và hộ gia đình; về quỹ tín dụng Nhân dân; việc khảo sát đánh giá để sửa đổi Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn nếu thấy cần thiết.

Kỳ vọng sẽ có những cơ hội lớn khi Luật Hợp tác xã được sửa đổi

Đặc biệt, phiên họp đã nhận được các ý kiến góp ý, chia sẻ từ phía các chuyên gia, nhà kinh tế, nhà khoa học. Các ý kiến khẳng định vai trò của khu vực KTTT, HTX; các động lực để thúc đẩy khu vực HTX nông nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới. Theo đó, cần phải hướng tới việc hỗ trợ các HTX phát triển cả về quy mô dịch vụ, số lượng HTX, số lượng thành viên tham gia vào HTX; có quy định cụ thể nhằm tạo điều kiện cho các HTX, nhất là HTX nông nghiệp tiếp cận đất đai, tín dụng, khoa học công nghệ để tổ chức sản xuất nông nghiệp quy mô lớn.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng nhấn mạnh đến các nội dung trong dự thảo Luật HTX (sửa đổi), bày tỏ kỳ vọng sẽ có những cơ hội lớn được mở ra khi Luật này được sửa đổi với các chính sách mới, đột phá, phù hợp với thực tiễn, sát với nhu cầu của chủ thể để khu vực KTTT, HTX phát triển bền vững; đổi mới tư duy về HTX để đảm bảo chính sách đi vào cuộc sống, nhất là đối với HTX nông nghiệp.

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá cao ý kiến góp ý của các đại biểu, đưa ra các nhiệm vụ, giải pháp để tháo gỡ các rào cản, tạo động lực mạnh mẽ cho khu vực KTTT, HTX phát triển như Đảng, Nhà nước đã đề ra và nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động các tổ chức kinh tế hợp tác trong thời gian tới. Đồng thời cho biết, các chính sách ban hành hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi do tác động từ do Covid-19 cũng như các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đều lồng ghép để hỗ trợ cả HTX, hộ kinh doanh. Điều này thể hiện sự quan tâm, chia sẻ của các cấp với mong muốn hỗ trợ khu vực này phục hồi phát triển.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng thông tin về nhiệm vụ xây dựng Luật HTX (sửa đổi) và nhấn mạnh, quá trình xây dựng được thực hiện công phu, bài bản; cố gắng tối đa việc quy định, lồng ghép các cơ chế, chính sách nhằm đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT trong giai đoạn mới. Theo dự kiến, Dự án Luật HTX (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 5, của Quốc hội khóa XV diễn ra vào tháng 5/2023. Ngay sau khi Luật được thông qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ báo cáo Ban Chỉ đạo để xây dựng các hoạt động thiết thực, hiệu quả để hướng dẫn khu vực này phát triển hiệu quả, mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái phát biểu kết luận phiên họp. Ảnh: MPI

KTTT, HTX là thành phần kinh tế quan trọng

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đánh giá cao công tác chuẩn bị của Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo; đánh giá cao ý kiến sâu sắc, có giá trị của các đại biểu; giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Văn phòng Đổi mới phát KTTT, HTX tiếp thu đầy đủ các ý kiến, khẩn trương hoàn thiện và trình ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch hoạt động năm 2023 của Ban Chỉ đạo. Đồng thời nhấn mạnh, KTTT, HTX là thành phần kinh tế quan trọng, luôn được Đảng, Nhà nước khuyến khích phát triển.

Vai trò của KTTT, HTX  đã được khẳng định trong các văn kiện, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước và gần đây nhất là Nghị quyết số 20-NQ/TW đã tái khẳng định và củng cố vai trò của KTTT để phù hợp với tính chất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của nước ta.

Nghị quyết số 20-NQ/TW nêu rõ, KTTT là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Phát triển KTTT là xu thế tất yếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế, phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; xuất phát từ nhu cầu thiết thực, bảo vệ lợi ích và tạo điều kiện cho thành viên sản xuất kinh doanh hiệu quả, phát triển bền vững. Phát triển KTTT phải tôn trọng bản chất, giá trị, nguyên tắc hoạt động của KTTT, phù hợp với điều kiện, đặc điểm kinh tế - xã hội của từng địa phương, vùng, miền và cả nước. Phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của KTTT là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, Ban Chỉ đạo đã chủ động tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cấp có thẩm quyền ban hành nhiều chủ trương, chính sách và chỉ đạo triển khai các nhiệm vụ phát triển KTTT, HTX; trọng tâm là xây dựng và tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW; triển khai thực hiện nhiệm vụ sửa đổi Luật HTX năm 2012 đảm bảo chất lượng và theo đúng kế hoạch đề ra;…

Trong quá trình soạn thảo Luật HTX (sửa đổi) cần tiếp tục nghiên cứu kỹ lưỡng cả về lý luận và thực tiễn; cầu thị tiếp thu ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, khảo sát, tổng kết kinh nghiệm thực tế để thể chế hóa vấn đề này, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm

Theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động của khu vực KTTT, HTX vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế như chịu tác động của biến động thị trường; quy mô nguồn vốn nhỏ; trình độ cán bộ hạn chế, chậm chuyển đổi số; HTX chưa thu hút được nhiều thành viên tham gia và yếu trong liên kết tiêu thụ sản phẩm; nguồn lực triển khai chính sách chưa thực sự hiệu quả; do tác động của dịch bệnh COVID-19 …

Trong năm 2023, khối lượng công việc của Ban Chỉ đạo là rất lớn, do vậy, để hoàn thành các nhiệm vụ đề ra bảo đảm chất lượng, đúng tiến độ, Phó Thủ tướng đề nghị các thành viên Ban chỉ đạo và các bộ ngành cần tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm như đẩy mạnh triển khai và cụ thể hóa Nghị quyết số 20-NQ/TW; Nghị quyết số 09/NQ-CP ngày 02/02/2023 của Chính phủ ban hành chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 20-NQ/TW; chương trình, kế hoạch thực hiện ở các bộ, ngành, địa phương và đôn đốc kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện đảm bảo thống nhất, xuyên suốt trong toàn hệ thống.

Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện khung khổ pháp lý, cơ chế chính sách thúc đẩy phát triển KTTT, HTX; trọng tâm là dự án Luật HTX (sửa đổi), các văn bản hướng dẫn thi hành và các cơ chế đặc thù hỗ trợ lĩnh vực KTTT tạo tiền đề cho sự phát triển trong những năm tiếp theo.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các cơ quan của Quốc hội nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến đóng góp, hoàn thiện Dự án Luật HTX (sửa đổi) để trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV. Khẩn trương nghiên cứu, xây dựng trình cấp có thẩm quyền ban hành Nghị định, Thông tư và các văn bản hướng dẫn Luật, để đảm bảo tính kịp thời, đồng bộ trong quá trình triển khai thực hiện Luật HTX mới. Tránh tình trạng Luật phải chờ Nghị định, Thông tư mới đi vào cuộc sống.

Đồng thời, nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Quyết định số 1804/QĐ-TTg ngày 13/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2025.

Kiện toàn và nâng cao vai trò của Ban Chỉ đạo quốc gia về KTTT, kiện toàn nhân sự, bộ máy giúp việc của Ban Chỉ đạo các cấp để tạo sự thống nhất, đồng bộ, xuyên suốt, toàn diện và thường xuyên trong lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp, điều hành, tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 20-NQ/TW và các chủ trương, chính sách phát triển KTTT.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về KTTT, HTX, các hoạt động của Ban chỉ đạo các cấp để nâng cao nhận thức của người dân và cả hệ thống chính trị về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của phát triển KTTT, HTX trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đặc biệt là việc tuyên truyền và nhân rộng mô hình KTTT, HTX hoạt động hiệu quả.

Xây dựng, phát hiện mô hình KTTT, HTX hoạt động của hiệu quả từ thực tiễn theo lĩnh vực phụ trách để tổng kết, rút kinh nghiệm, nhân rộng và tăng cường truyền thông, quảng bá các mô hình có tính mới, hoạt động hiệu quả, có sự lan tỏa rộng…

Hằng năm, các Ủy viên Ban Chỉ đạo, các bộ ngành phải thường xuyên theo dõi, đôn đốc, chủ trì tổ chức các đoàn công tác liên ngành tại các địa bàn được phân công phụ trách để nắm bắt thực tiễn, làm cơ sở tham mưu các chính sách thích hợp, hiệu quả.

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với KTTT, ưu tiên bố trí kinh phí, cán bộ theo dõi các nội dung về đổi mới KTTT, HTX ở cơ quan, đơn vị từ trung ương tới địa phương.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các bộ, ngành, địa phương căn cứ vào kế hoạch hoạt động hằng năm của Ban Chỉ đạo, triển khai có hiệu quả đúng tiến độ các nhiệm vụ được phân công. Báo cáo kết quả thực hiện theo đúng quy định. Trong quá trình thực hiện, kịp thời phản ánh các khó khăn, vướng mắc, kiến nghị, đề xuất cấp có thẩm quyền giải pháp xử lý phù hợp.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái ghi nhận và đánh giá cao sự cố gắng, nỗ lực với tinh thần dám nghĩ, dám làm của các HTX, tổ hợp tác trên cả nước đã đóng góp tích cực vào phát triển phong trào KTTT, HTX nói riêng và đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội chung. Đồng thời bày tỏ tin tưởng rằng, với những tín hiệu mới đang tác động lớn tới phong trào xây dựng HTX, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc của các bộ ngành, địa phương và nỗ lực phấn đấu vươn lên của các HTX, trong thời gian tới KTTT, HTX ở nước ta sẽ sớm phát triển bền vững, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước./.

Tùng Linh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư