(MPI) - Tại Nghị quyết số 134/NQ-CP ngày 25/9/2020 về ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Kết luận số 70-KL/TW ngày 09/3/2020 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì xây dựng Luật mới hoặc sửa đổi bổ sung, hoàn thiện Luật Hợp tác xã năm 2012 trong năm 2022.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức Hội thảo lấy ý kiến chuyên gia về Luật Hợp tác xã ngày 16/7/2021. Ảnh: MPI

Luật Hợp tác xã năm 2012 được Quốc hội thông qua ngày 20/11/2012, chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2013 đã làm rõ thêm bản chất của tổ chức hợp tác xã là “phục vụ thành viên”, tăng cường hợp tác nội bộ và tham gia thị trường để phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta. Cùng với việc ban hành Luật Hợp tác xã năm 2012, khung khổ pháp lý về hợp tác xã cũng dần được hoàn thiện, tác động tới phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trên nhiều mặt: từng bước đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian thành lập hợp tác xã; tạo điều kiện cho hợp tác xã chủ động phát triển các hoạt động dịch vụ phục vụ thành viên và kinh doanh theo tín hiệu thị trường. Thực hiện Luật Hợp tác xã năm 2012 đã bước đầu làm thay đổi nhận thức trong hệ thống chính trị, các tầng lớp Nhân dân về vai trò quan trọng của phát triển kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) trong các thành phần kinh tế của nền kinh tế quốc dân.

Mục tiêu chung của việc xây dựng Dự án Luật HTX (sửa đổi) nhằm tạo hành lang pháp lý thông thoáng, loại bỏ các quy định rào cản HTX tham gia thị trường, phát triển thành viên, phát triển kinh tế nhưng vẫn bảo đảm và phát huy đặc trưng, nguyên tắc cơ bản của HTX. Đồng thời, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với lĩnh vực KTTT, HTX. Phát triển HTX bền vững, lâu dài để HTX thực sự là một ngôi nhà chung, một xã hội thu nhỏ cho tất cả thành viên, được tự do đóng góp, cống hiến và làm việc trọn đời.

Việc bổ sung, sửa đổi quy định pháp luật về HTX nhằm thể chế hóa đầy đủ quan điểm của Đảng tiếp tục đổi mới, phát triển KTTT, HTX ở nước ta trong thời gian tới. Kế thừa tối đa các quy định của Luật HTX năm 2012 còn phù hợp, đang có hiệu lực, hiệu quả, đồng thời giữ vững các nguyên tắc cơ bản của HTX do Liên minh HTX quốc tế ICA đưa ra trong thế kỷ 21. Các quy định Luật HTX (sửa đổi) được xây dựng trên cơ sở tổng kết thực tiễn phát triển HTX ở nước ta từ khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực thi hành (năm 2013), đồng thời tiếp thu có chọn lọc các kinh nghiệm quốc tế phù hợp với các  HTX ở Việt Nam. Lấy HTX là trung tâm để xây dựng khung pháp lý chung cho các đối tượng khác cùng phát triển trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, năng động, sáng tạo, hội nhập với thị trường trong nước và quốc tế. Bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, tính tương thích với cam kết quốc tế có liên quan; xác định rõ nội dung, nguyên tắc áp dụng Luật HTX bảo đảm không chồng chéo, mâu thuẫn giữa Luật HTX và các luật khác có liên quan.

Phạm vi điều chỉnh của Luật HTX (sửa đổi) này quy định việc thành lập, tổ chức và hoạt động của tổ chức KTHT bao gồm tổ hợp tác (THT), HTX, LHHTX và các tổ chức đại diện như liên đoàn HTX, liên minh HTX trong các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế. Đồng thời, áp dụng đối với HTX, liên hiệp HTX, liên đoàn HTX, thành viên HTX, HTX thành viên và tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có liên quan đến việc thành lập, tổ chức, hoạt động của các tổ chức KTHT và các tổ chức đại diện.

Chính sách 01: Hoàn thiện các quy định về loại hình tổ chức KTHT và tổ chức đại diện, mở rộng các đối tượng hoạt động trong khu vực KTTT quy định thống nhất trong một Luật chung, trong đó bổ sung đối tượng THT và liên đoàn HTX. Đồng thời hoàn thiện các quy định về vị trí và vai trò của liên minh HTX.

Chính sách 02: Hoàn thiện các quy định về phát triển thành viên, mở rộng thị trường và nâng cao khả năng thu hút vốn cho HTX, khuyến khích cá nhân, tổ chức, pháp nhân tham gia thành viên tham gia thành viên HTX, tạo động động lực để các thành viên xây dựng HTX thông qua các quy định về phân loại thành viên, tỷ lệ và hình thức góp vốn. Chuyển quy định hạn chế tỷ lệ cung ứng, tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ, việc làm cho khách hàng không phải thành viên xuống quy định tại điều lệ HTX để khuyến khích nâng cao năng lực sản xuất, mở rộng thị trường của HTX. Hoàn thiện quy định về phân phối thu nhập theo hướng tăng tính tự chủ của HTX. Hoàn thiện các quy định tài sản của HTX về nguồn hình thành, sử dụng và xử lý tài sản khi giải thể, phá sản, đặc biệt là tài sản không chia.

Chính sách 03: Hoàn thiện các quy định về quản lý, điều hành HTX, nâng cao tính minh bạch và kỷ luật trong quản lý HTX, LHHTX thông qua kiểm toán HTX, LHHTX, giúp nhà quản lý, điều hành HTX sớm phát hiện những khuyết tật, những vấn đề về tổ chức và hoạt động chưa đúng cần xử lý kịp thời để HTX, LHHTX được củng cố, hoàn thiện, tránh các rủi ro làm sa sút lòng tin của thành viên vào HTX, LHHTX. Hoàn thiện các quy định về cơ cấu tổ chức, điều lệ, người đại diện HTX giúp nâng cao tính linh hoạt, hiệu quả hoạt động cho HTX.

Chính sách 04: Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực KTTT, HTX, hoàn thiện các quy định nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý Nhà nước theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số; các quy định về đăng ký thành lập HTX; các quy định về tổ chức lại, chuyển đổi HTX; các quy định về giải thể HTX; Bổ sung một chương về chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước.

Chính sách 05: Hoàn thiện các quy định về bản chất và nguyên tắc tổ chức, hoạt động của HTX, mở rộng nhu cầu văn hóa xã hội của thành viên khi tham gia HTX; khuyến khích HTX quan tâm đến cộng đồng; nâng cao tính minh bạch trong việc cung cấp thông tin cho thành viên và cơ quan quản lý nhà nước.

Dự thảo Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Hợp tác xã (sửa đổi) đang được xin ý kiến trên Cổng thông tin điện tử Bộ Kế hoạch và Đầu tư./.

Minh Hậu

Bộ Kế hoạch và Đầu tư