(MPI) - Phát biểu chủ trì Hội thảo tham vấn quy hoạch thành phố Hồ Chí Minh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh đến các tiềm năng, lợi thế, các điểm nghẽn phát triển và gợi mở các nội dung để các đại biểu tập trung thảo luận nhằm giúp Thành phố xây dựng bản quy hoạch chất lượng cao nhất, tạo cơ hội để phát triển trong giai đoạn tới.

Đồng chủ trì Hội thảo có Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi. Tham dự Hội thảo có các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện các bộ, ngành và lãnh đạo các đơn vị liên quan thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: MPI

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá cao sự chỉ đạo của lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh trong công tác lập quy hoạch, là cơ hội cho Thành phố trong giai đoạn phát triển tới đây. Hiện các cơ sở pháp lý, cơ sở chính trị cũng như các quy hoạch cơ bản đã hoàn thành; các nghị quyết về phát triển vùng Đông Nam Bộ, Nghị quyết về phát triển thành phố Hồ Chí Minh, quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, các quy hoạch ngành... là cơ sở để thành phố Hồ Chí Minh khi xây dựng quy hoạch có thể tích hợp, lồng ghép tạo không gian, động lực và những giá trị mới cho Thành phố.

Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt, cửa ngõ quan trọng kết nối vùng Đông Nam Bộ cũng như vùng Đồng bằng sông Cửu Long và với khu vực, thế giới; là trung tâm lớn kinh tế hàng đầu của cả nước cả về kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ; là đầu tàu, động lực có sức lan tỏa lớn cho vùng cả nước. Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua, phát triển của thành phố Hồ Chí Minh đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, cụ thể: tiềm năng, thế mạnh, các đột phá, sáng tạo chưa được khai thác một cách hiệu quả, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, kỳ vọng vượt trội, vai trò đầu tàu, động lực dẫn dắt với cả vùng và cả nước đang có chiều hướng suy giảm.

Bên cạnh đó, mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế chậm thay đổi, chất lượng tăng trưởng và năng suất lao động vào tăng trưởng của Thành phố thấp hơn trung bình cả nước; tỷ trọng công nghiệp trong cơ cấu kinh tế giảm dần; cơ cấu nội bộ của ngành công nghiệp còn lạc hậu, dựa nhiều vào ngành thâm hụt lao động, dịch vụ chủ yếu dựa vào thương mại, vận tải, các ngành có giá trị gia tăng cao như tài chính, y tế, giáo dục, du lịch chưa đóng được vai trò chủ đạo.

Tổ chức không gian phát triển còn nhiều bất cập, chưa tạo lợi thế phát triển nhanh và bền vững; nhiều hạ tầng và không gian phát triển khu công nghiệp còn hạn chế; việc thu hút đầu tư và liên kết nội vùng, liên vùng giữa Thành phố với các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ, vùng Đồng bằng sông Cửu Long và các vùng kinh tế khác của cả nước còn nhiều bất cập, hạn chế; chưa khai thác hết tiềm năng, thế mạnh, nội lực của các địa phương. Từ đó, tính dẫn dắt và lan tỏa của trung tâm kinh tế lớn, hàng đầu của cả nước đối với các địa phương và các vùng xung quanh chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế và kỳ vọng. Lợi thế cửa ngõ quốc tế của Thành phố sẽ suy giảm dần.

Kết cấu hạ tầng đô thị đang quá tải so với phát triển nhanh của dân số, chậm phát triển các hạ tầng khu đô thị, đặc biệt là hạ tầng ngầm dẫn đến đời sống của người dân đô thị chưa cao; trong đó các vấn đề về tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm, ngập úng ngày càng gia tăng trong bối cảnh tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. Công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch đô thị còn nhiều hạn chế, cấu trúc không gian đô thị chưa phù hợp với đô thị lớn và siêu thành phố trong tương lai, chưa khai thác hết tiềm năng, lợi thế của khu đô thị ven sông, hướng biển.

Để đảm bảo bản quy hoạch có chất lượng cao nhất, hiệu quả, khả thi, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị các đại biểu tham dự là các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện các bộ, ngành cho ý kiến việc xác định các vấn đề trọng tâm. Thứ nhất là, việc xác định vấn đề trọng tâm cần giải quyết hiện nay; các khâu đột phá phát triển trong thời kỳ quy hoạch; các vấn đề trọng tâm cần giải quyết đã được xác định hợp lý hay chưa; nội dung, nội hàm của các đột phá được đề ra đã đủ mạnh, đã mang tính đột phá, tương xứng với các mục tiêu phát triển cũng như các thách thức cần vượt qua hiện nay của Thành phố.

Hai là, việc xác định các quan điểm, mục tiêu, kịch bản, tầm nhìn, sứ mệnh của Thành phố trong thời kỳ quy hoạch; các mục tiêu đã đủ để thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục là cực tăng trưởng của nhà nước như đã được xác định tại Nghị quyết số 81/2023/QH15 ngày 09/01/2023 của Quốc hội về quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Ba là, xác định các ngành kinh tế ưu tiên và giải pháp phát triển các ngành, lĩnh vực đó; các vấn đề về định hướng phát triển các ngành kinh tế biển, kinh tế công nghệ cao, kinh tế xanh, công nghiệp bán dẫn, công nghiệp văn hóa, kinh tế tri thức, kinh tế tuần hoàn, kinh tế đô thị...

Bốn là, định hướng tổ chức không gian phát triển; hành lang công nghiệp, đô thị, dịch vụ; các tiểu vùng, khu vực khuyến khích và hạn chế phát triển; các cực tăng trưởng giữ vai trò trung tâm của Thành phố; xây dựng trung tâm tài chính quốc tế gắn với việc tổ chức không gian phát triển của thành phố; khả năng kiến tạo một không gian sống, làm việc hấp dẫn để thu hút nguồn lực, nhân tài, tinh hoa trong và ngoài nước đến làm việc, sinh sống tại thành phố Hồ Chí Minh; định hướng, giải pháp giải quyết các điểm nghẽn về chất lượng nguồn nhân lực, an sinh xã hội, bảo đảm an ninh chính trị trên địa bàn.

Năm là, cho ý kiến về định hướng phát triển hạ tầng kỹ thuật của thành phố, trong đó có vấn đề về phát triển, sử dụng hiệu quả không gian ngầm, hạ tầng giao thông, phát triển hạ tầng số, việc quy hoạch, phát triển đầu tư xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ; những giải pháp đột phá để giải quyết các vấn đề thách thức hiện nay là ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, ngập úng; vấn đề đảm bảo an ninh nguồn nước; Định hướng giải pháp phát triển văn hóa, xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh xã hội, phát triển nhân lực; nguồn lực thực hiện.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: MPI

Theo dự thảo quy hoạch được trình bày tại Hội thảo, thành phố Hồ Chí Minh có vị trí địa lý có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng và điều kiện tự nhiên thuận lợi cho việc phát triển kinh tế - xã hội. Trình độ kinh tế - xã hội phát triển cao nhất cả nước, là trụ cột của nền kinh tế quốc dân, có khả năng cạnh tranh với các nước trong khu vực Đông Nam Á và châu Á. Quy mô dân số, lao động, đất đai và hệ thống đô thị lớn đáp ứng nhu cầu tăng trưởng và phát triển đô thị hướng tới một siêu thành phố bền vững trong tương lai. Kết cấu hạ tầng kinh tế, kỹ thuật và xã hội đã và đang được đầu tư theo hướng hiện đại và đồng bộ. Quan hệ đối ngoại, hợp tác quốc tế được tăng cường và mở rộng, quốc phòng, an ninh trật tự tiếp tục được giữ vững; công tác xây dựng hệ thống chính trị đạt được kết quả quan trọng, tạo sự chuyển biến khá tích cực.

Tuy nhiên, ô nhiễm môi trường ngày càng gia tăng, tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, sự tập trung quá tải, đầu vào sản xuất tăng cao dẫn đến năng lực cạnh tranh bị suy giảm. Mô hình tăng trưởng, cơ cấu và cấu trúc các ngành kinh tế còn nhiều bất cập; sự chuyển đổi chưa bắt kịp với các xu hướng, thời cơ phát triển mới của thời đại. Công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch còn nhiều hạn chế; cấu trúc không gian đô thị chưa phù hợp với một đô thị cực lớn và siêu thành phố trong tương lai, chưa khai thác hết các tiềm năng, lợi thế của một đô thị ven sông, hướng biển. Kết cấu hạ tầng quá tải, chưa đáp ứng được nhu cầu tăng trưởng và phát triển của Thành phố. Liên kết vùng chưa hiệu quả, chưa phát huy được vị thế, vai trò động lực, đầu tàu dẫn dắt sự phát triển kinh tế chung của vùng và cả nước. Trình độ lao động ở mặt bằng chung còn thấp; nhóm có thu nhập bình quân cao chỉ chiếm 5%. Tỷ lệ lao động phi chính thức còn cao.

Dự thảo quy hoạch đưa ra các điểm nghẽn như một số hạn chế, khuyết điểm, dự án chưa được giải quyết dứt điểm; Thể chế cho một thành phố đặc biệt và toàn cầu; Quản trị đô thị và sự quan tâm hỗ trợ kịp thời của một số bộ ngành Trung ương; Kết cấu hạ tầng; Mô hình tăng trưởng;  Liên kết vùng.

Tham gia ý kiến tại Hội thảo, các đại biểu đánh giá cao nội dung dự thảo quy hoạch, bám sát Quyết định số 642/QĐ-TTg ngày 26/5/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Nhiệm vụ lập quy hoạch thành phố Hồ Chí Minh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; cụ thể hóa các Nghị quyết chiến lược phát triển của Đảng, Nhà nước trong cùng thời kỳ quy hoạch; các quy hoạch cao hơn, đặc biệt là Nghị quyết số 31-NQ/TW ngày 30/12/2022 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội, Nghị quyết số 87/NQ-CP ngày 12/6/2023 của Chính phủ về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 31-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020-2025.

Đồng thời tập trung cho ý kiến vào các nội dung cụ thể của hồ sơ quy hoạch như quan điểm; kịch bản và lựa chọn phương án phát triển Thành phố; Các nhiệm vụ trọng tâm và các khâu đột phá; phương hướng phát triển các ngành quan trọng trên địa bàn thành phố; Phương hướng phát triển các ngành quan trọng;...; Quy hoạch thành phố Hồ Chí Minh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được duyệt là cơ sở để lập quy hoạch chung, các quy hoạch cấp dưới; kế hoạch thực hiện quy hoạch; xây dựng phương án sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã trên địa bàn; xây dựng các cơ chế, chính sách, giải pháp thu hút đầu tư và triển khai các dự án của thành phố theo thứ tự ưu tiên trên địa bàn.

Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi phát biểu. Ảnh: MPI

Thay mặt lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh, Chủ tịch UBND Thành phố Phan Văn Mãi cảm ơn các ý kiến phát biểu của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng như của các chuyên gia, nhà khoa học, các bộ, ngành; Đồng thời nhấn mạnh quyết tâm của Thành phố trong xây dựng, thực hiện quy hoạch và cho biết, thành phố Hồ Chí Minh xác định sẽ đảm nhận vai trò là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh quốc tế; xác định vai trò, vị trí của mình trong phát triển đất nước. Do vậy, Thành phố xác định quy hoạch lần này làm sao phải nhận diện hết các điểm nghẽn, hạn chế, khai thác hết các tiềm năng, không gian, động lực mới cho phát triển để Thành phố.

Trên cơ sở các ý kiến góp ý, thành phố Hồ Chí Minh sẽ chỉ đạo đơn vị tư vấn và các cơ quan liên quan khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu để hoàn thiện dự thảo quy hoạch để đóng góp cho sự phát triển, trở thành cực tăng trưởng của vùng và cả nước; trở thành Thành phố văn minh, hiện đại, nghĩa tình, năng động sáng tạo, có nguồn nhân lực chất lượng cao; là thành phố dịch vụ - công nghiệp hiện đại, đầu tàu về kinh tế số, xã hội số, trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, văn hóa, giáo dục, khoa học - công nghệ của cả nước, hội nhập quốc tế sâu rộng, có vị thế nổi trội trong khu vực Đông Nam Á.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu kết luận. Ảnh: MPI

Phát biểu kết luận Hội thảo, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá cao các ý kiến góp ý sâu sắc, thể hiện trách nhiệm, tình cảm đối với thành phố Hồ Chí Minh. Để hoàn thiện hồ sơ quy hoạch trình các cấp có thẩm quyền theo quy định, Bộ trưởng đề nghị thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục rà soát, hoàn thiện, trong đó cần đánh giá cụ thể hơn, rõ hơn nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế dẫn đến các điểm nghẽn, nút thắt; từ đó xác định vai trò, sứ mệnh của Thành phố trong vùng, cả nước, khu vực và quốc tế; xác định các trọng tâm, trọng điểm cần ưu tiên phát triển và có giải pháp phù hợp; phải có các giải pháp đột phá để giải quyết ba vấn đề: ùn tắc giao thông, ô nhiễm và ngập úng.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh đến các vấn đề làm thế nào để phát triển thành phố Hồ Chí Minh phải đi đầu, dẫn dắt và lan tỏa; là cực tăng trưởng của vùng động lực phía Nam đã được xác định trong các Nghị quyết của Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội về quy hoạch tổng thể quốc gia, trở thành thành phố kết nối toàn cầu bền vững; kinh tế, văn hóa đặc sắc; đáng sống; hạt nhân của vùng Đông Nam Bộ, cực tăng trưởng của cả nước. Theo đó, cần tiếp tục bám sát chủ trương của Đảng, các Nghị quyết của Quốc hội, các quy hoạch, đẩy mạnh cơ cấu kinh tế theo các xu hướng mới; chú trọng công tác bảo vệ môi trường; đặc biệt nhấn mạnh trung tâm tài chính quốc tế; rà soát lại các kịch bản tăng trưởng, tốc độ tăng trưởng để Thành phố phát triển nhanh hơn, xứng đáng đầu tàu kinh tế của vùng và của cả nước.

Về xác định các ngành, lĩnh vực quan trọng, tổ chức không gian phát triển cần bám sát Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 07/10/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo của vùng và cả nước; phát huy hiệu quả nguồn lực con người; lựa chọn sản phẩm có giá trị cao; cơ cấu lại, nâng cao hiệu quả ngành nông nghiệp sinh thái dựa trên công nghệ cao; hình thành trung tâm tài chính quốc tế; phát triển du lịch thành trung tâm hàng đầu khu vực; tập trung phát triển văn hóa xứng tầm với truyền thống và xây dựng bản sắc riêng, trở thành trung tâm hội tụ, kết tinh văn hóa, lan tỏa, khẳng định giá trị cốt lõi của văn hóa trong quy hoạch.

Đồng thời, nghiên cứu xây dựng Thành phố trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu phát triển, chuyển giao công nghệ hàng đầu của cả nước và khu vực; đây là xu hướng, động lực tạo ra giá trị dựa trên nguồn lực dồi dào. Cùng với đó, tập trung đầu tư, nâng cấp hệ thống hạ tầng đồng bộ hiện đại, hiệu quả; khai thác mạnh mẽ không gian ngầm; cần có các giải pháp đột phá trong huy động, phân bổ và sử dụng nguồn lực; đẩy nhanh tiến độ các đường sắt đô thị, các đường vành đai để tạo không gian phát triển mới; Xây dựng quản lý, phát triển thành phố theo hướng toàn cầu đa trung tâm, thích ứng với biến đổi khí hậu; rà soát việc chia các tiểu vùng;…

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng tin tưởng rằng, với tư duy, cách tiếp cận, tầm nhìn mới, mang tính đột phá, phù hợp với các chủ trương đã được ban hành, phù hợp với điều kiện thực tiễn của Thành phố, phù hợp với xu hướng chung của khu vực và thế giới, quy hoạch sẽ góp phần quan trọng để Thành phố Hồ Chí Minh phát triển bứt phá trong thời gian tới./.

Tùng Linh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư