(MPI) - Vùng Tây Nguyên có vai trò, vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước. Quy hoạch vùng Tây Nguyên là một quy hoạch tích hợp đa ngành, đa lĩnh vực, lần đầu tiên được lập theo quy định của Luật Quy hoạch, trong bối cảnh lập đồng thời các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch. Thường trực Chính phủ ghi nhận và đánh giá cao Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và địa phương trong quá trình lập, thẩm định và hoàn thiện hồ sơ Quy hoạch Tây Nguyên để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.

Trên đây là nội dung của Thông báo số 159/TB-VPCP ngày 11/4/2024 của Văn phòng Chính phủ về Kết luận của Thường trực Chính phủ về Quy hoạch vùng Tây Nguyên thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo Thông báo, ngày 28/3/2024, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ để cho ý kiến về Quy hoạch vùng Tây Nguyên thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch) theo Tờ trình số 1475/TTr-BKHĐT ngày 29/02/2024 và Báo cáo số 2294/BC-BKHĐT ngày 27/3/2024 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Để sớm phê duyệt Quy hoạch theo đúng tiến độ yêu cầu của Quốc hội, Thường trực Chính đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương rà soát, tiếp thu các ý kiến của các đại biểu tại cuộc họp để hoàn thiện Quy hoạch, trong đó lưu ý các nội dung như nội dung quy hoạch vùng phải định hướng kiến tạo phát triển, có tính mở; quan điểm, mục tiêu và định hướng phải bám sát Nghị quyết Đại hội Đảng, Chiến lược kinh tế xã - hội giai đoạn 2021-2030, Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 06/10/2022 của Bộ Chính trị; các Nghị quyết chuyên đề của Ban chấp hành Trưng ương Đảng, Nghị quyết số 81/2023/QH15 của Quốc hội về Quy hoạch tổng thể quốc gia và các Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến vùng và các địa phương trong vùng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các tỉnh và các Quy hoạch ngành quốc gia để cụ thể vào quy hoạch vùng bảo đảm đồng bộ, thống nhất và hiệu quả.

Xây dựng và phát hiển vùng Tây Nguyên phải kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ tài nguyên, môi trường gắn chặt với quốc phòng an ninh và đối ngoại. Vì vậy, Quy hoạch cần đổi mới tư duy trong huy động nguồn lực thông qua các đột phá về cơ chế, chính sách. Đặc biệt là nguồn lực phát triển hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực, sử dụng hiệu quả tài nguyên và đất đai...

Quy hoạch vùng trước tiên cần nghiên cứu, kế thừa phát huy những kết quả, ưu điểm của các quy hoạch trước đây, đồng thời phải khắc phục được những điểm nghẽn, hạn chế. Vì vậy, Quy hoạch vùng phải xác định rõ các giải pháp có trọng tâm, trọng điểm để có giải pháp hóa giải những hạn chế, tồn tại. Trên cơ sở đó, đề xuất các cơ chế, chính sách cụ thể mang tính đột phá để triển khai hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ xác định tại quy hoạch vùng.

Bên cạnh thế mạnh là kinh tế cửa khẩu, vùng Tây Nguyên có nhiều lợi thế trong phát triển kinh tế như du lịch gắn với văn hóa bản sắc dân tộc, nông nghiệp, công nghiệp chế biến nông, lâm sản, năng lượng tái tạo, phát triển công nghiệp khai thác, chế biến bauxite... Tuy nhiên, các quy hoạch còn thiếu liên kết, chưa đồng bộ, phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của vùng. Quy hoạch vùng cần nghiên cứu, đưa ra các định hướng có tính liên kết các ngành, lĩnh vực của vùng, đặc biệt là các ngành có tiềm năng, lợi thế.

Thông báo cũng nêu rõ một số nội dung cụ thể cần rà soát, hoàn thiện quy hoạch vùng. Theo đó, về phát triển không gian giao thông, nghiên cứu, bổ sung giải pháp, phương án cụ thể để phát triển liên kết vùng, nội vùng; liên kết chặt chẽ với vùng Đông Nam bộ và các tỉnh khu vực duyên hải Trung Bộ; đảm bảo kết nối với các trung tâm kinh tế lớn của cả nước, với các nước trong khu vực tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia.

Về phân chia các tiểu vùng, rà soát, xác định rõ cơ sở, tiêu chí việc phân chia các vùng để bảo đảm được liên kết không gian các tiểu vùng; thúc đẩy, hỗ trợ phát triển của tiểu vùng và toàn vùng.

Về văn hóa, du lịch, nghiên cứu, phát triển theo hướng phát triển du lịch có trọng tâm, trọng điểm gắn với sinh thái và bảo vệ môi trường, tạo thương hiệu cho du lịch vùng. Tập trung thu hút đầu tư phát triển các khu, tuyến du lịch đặc thù và sản phẩm du lịch đặc sắc gắn với bản sắc văn hóa của vùng.

Về y tế, giáo dục, nghiên cứu các giải pháp mang tính đột phá về hạ tầng y tế, hạ tầng giáo dục. Trong đó, nghiên cứu đầu tư trường học chất lượng cao, tăng cường xây dựng trường nội trú; nghiên cứu xây dựng bệnh viện cấp tỉnh đảm nhận chức năng vùng tại Tây Nguyên.

Về nông nghiệp, nghiên cứu, bổ sung các giải pháp để phát triển kinh tế nông nghiệp hiệu quả cao, sinh thái, hữu cơ. Tập trung phát triển các cây ăn quả chủ lực, cây công nghiệp, cây dược liệu bảo đảm môi trường gắn với công nghiệp chế biến.

Về công nghiệp, xác định rõ tập trung phát triển công nghiệp chế biến sâu, các sản phẩm đặc trưng của Tây Nguyên. Ưu tiên phát triển bền vững công nghiệp khai thác, chế biến bauxite. Trên cơ sở rà soát các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, nghiên cứu phát triển các dự án năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt. 

Về danh mục các dự án và thứ thự ưu tiên thực hiện, theo Thông báo, hiện nay, nhiều quy hoạch ngành, lĩnh vực quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Do vậy, Thường trực Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các bộ, cơ quan rà soát các dự án tại Danh mục dự án bảo đảm đúng quy định của Luật Quy hoạch, thống nhất với các quy hoạch ngành quốc gia đã được phê duyệt.

Đồng thời, giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan rà soát, hoàn thiện Quy hoạch vùng Tây Nguyên trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt trong tháng 4/2024.

Thực hiện Quyết định số 461/QĐ-TTg ngày 14/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Nhiệm vụ lập quy hoạch vùng Tây Nguyên thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan và địa phương liên quan triển khai lập Quy hoạch vùng Tây Nguyên thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó nêu rõ quan điểm lập quy hoạch vùng Tây Nguyên phải gắn kết với thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển vùng và liên quan đến vùng.

Quy hoạch bảo đảm cho vùng phát triển nhanh và bền vững, phù hợp với tiềm năng, lợi thế, điều kiện đặc thù của vùng và sự phát triển của khoa học công nghệ; phát triển đi đôi với bảo vệ, bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên, di sản văn hóa, cân đối, hài hòa các mặt kinh tế, văn hóa - xã hội, môi trường và bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh.

Quy hoạch bố trí không gian, kết cấu hạ tầng tạo được điều kiện cho đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của vùng, các địa phương trong vùng nhất là phát triển những ngành, lĩnh vực có lợi thế, giải quyết những khâu đang là điểm nghẽn đối với phát triển vùng, liên kết nội vùng, liên vùng, hợp tác khu vực và quốc tế.

Bảo đảm giảm thiểu các tác động tiêu cực từ quá trình phát triển đối với sinh kế của các cộng đồng dân cư. Quá trình lập quy hoạch cần kết hợp với các chính sách khác để thúc đẩy phát triển các khu vực khó khăn, đặc biệt khó khăn và đảm bảo sinh kế bền vững của người dân.

Quy hoạch vùng Tây Nguyên là công cụ quản lý của nhà nước trong việc điều hành phát triển kinh tế - xã hội, nhằm huy động, phân bổ, sử dụng hiệu quả, hợp lý các nguồn lực để hoạch định chính sách và kiến tạo động lực phát triển.

Cụ thể hóa phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu và giải pháp kinh tế - xã hội đối với vùng Tây Nguyên được đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 là: Nâng cao hiệu quả các diện tích cây công nghiệp, cây dược liệu, hình thành các chuỗi liên kết trong sản xuất, chế biến, bảo quản và phân phối, xây dựng thương hiệu sản phẩm trên thị trường quốc tế. Chú trọng khôi phục và phát triển kinh tế rừng. Phát triển năng lượng tái tạo. Phát triển các trung tâm du lịch lớn, hình thành các tuyến du lịch chuyên đề đặc thù vùng Tây Nguyên. Phát triển nguồn nhân lực, ổn định dân cư, ưu tiên bảo tồn và khôi phục các giá trị truyền thống, bản sắc của các dân tộc vùng Tây Nguyên. Xây dựng đường bộ cao tốc và nâng cấp mạng lưới giao thông nội vùng, các tuyến kết nối các tỉnh Tây Nguyên với Đông Nam Bộ, ven biển Nam Trung Bộ với Nam Lào và Đông Bắc Campuchia. Bảo vệ vững chắc an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trong mọi tình huống.

Cụ thể hóa phương hướng tổ chức không gian phát triển các ngành, lĩnh vực trên phạm vi lãnh thổ của vùng Tây Nguyên được đề ra trong các quy hoạch cấp quốc gia; là cơ sở để lập quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị... trên phạm vi lãnh thổ vùng nhằm đảm bảo tính liên kết, đồng bộ, kế thừa, ổn định và hệ thống giữa các quy hoạch.

Đề xuất các định hướng, nhiệm vụ và giải pháp đẩy nhanh việc thực hiện các đột phá chiến lược nhằm phát huy tối đa lợi thế so sánh về vị trí địa kinh tế của vùng, hội nhập quốc tế sâu rộng, tạo môi trường và động lực để các địa phương trong vùng phát triển theo định hướng phát triển của quốc gia./.

Tùng Linh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư