(MPI) - Trên đây là phát biểu của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng tại Hội nghị Hội đồng điều phối vùng Đồng bằng Sông Hồng lần thứ ba diễn ra ngày 09/5/2024, tại Hà Nội. Hội nghị diễn ra dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và sự tham dự của đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương.

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: MPI

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, ngay sau khi Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 23/11/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 14/NQ-CP về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết này. Theo đó, các bộ, ngành và địa phương trong vùng Đồng bằng sông Hồng đã khẩn trương quán triệt các nội dung, ban hành các kế hoạch hành động, tổ chức triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp đề ra tại các Nghị quyết.

Qua hơn 1 năm triển khai, vùng Đồng bằng sông Hồng đã đạt được những kết quả tích cực. Theo đó, về chương trình hành động của Chính phủ đề ra 21 chỉ tiêu phát triển, 36 nhiệm vụ, 20 dự án quan trọng của vùng cần thực hiện đến năm 2030. Đến nay, đã hoàn thành 03/36 nhiệm vụ (gồm: Quy hoạch Vùng; Thành lập và ban hành Quy chế hoạt động của Hội đồng vùng; Tổng kết, xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi); đã phê duyệt quy hoạch 09/11 tỉnh trong Vùng. Các nhiệm vụ còn lại là các đề án lớn đang được các bộ, địa phương chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai theo tiến độ.

Về 20 dự án quan trọng, liên kết vùng, đã khởi công triển khai thực hiện 07 dự án và đang triển khai các thủ tục đầu tư 08 dự án; các dự án còn lại đang được nghiên cứu, triển khai trong thời gian tới. Một số dự án quy mô lớn của Vùng đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, ưu tiên nguồn lực NSTW để triển khai như là Đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô, Đường cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng (đoạn qua tỉnh Ninh Bình, Nam Định, Thái Bình),…

Về tình hình phát triển kinh tế - xã hội của Vùng trong năm qua, Bộ trưởng cho biết, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GRDP) năm 2023 của Vùng đạt 6,28%, đứng thứ 3/6 vùng kinh tế (sau vùng Trung du miền núi phía Bắc, vùng Đồng bằng sông Cửu Long), gấp 1,24 lần so với bình quân chung cả nước (cả nước tăng 5,05%).

Quy mô nền kinh tế giá hiện hành đạt hơn 3.100 tỷ đồng, chiếm 30,1% GDP cả nước, đứng thứ 2/6 vùng kinh tế (sau vùng Đông Nam Bộ 30,2%); GRDP bình quân đầu người đạt 131,9 triệu đồng, đứng thứ 2 cả nước (sau vùng Đông Nam Bộ 166 triệu đồng).

Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn năm 2023 ước đạt hơn 720 nghìn tỷ đồng, đứng đầu cả nước (Vùng Đông Nam Bộ ước đạt 689 nghìn tỷ đồng);  Thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) năm 2023 lớn nhất nước, ước đạt 17,382 tỷ USD  (đứng trên vùng Đông Nam Bộ 11,394 tỷ USD), trong đó 05/11 địa phương trong vùng thuộc nhóm 10 địa phương dẫn đầu cả nước.

Quý I năm 2024, GRDP bình quân của Vùng đạt 6,2%; (bình quân cả nước 5,66%), thu cân đối NSNN đạt 94 nghìn tỷ đồng, bằng 37% dự toán (thu cân đối địa phương là 788 nghìn tỷ đồng), xuất khẩu ước đạt 31 tỷ USD, chiếm 33,9% kim ngạch xuất khẩu cả nước (93 tỷ USD); giải ngân vốn đầu tư công của Vùng ước 4 tháng đạt hơn 25.128 tỷ đồng, đạt 14% kế hoạch (cả nước 17,5%).

Về hoàn thiện thể chế, chính sách: Chính phủ đã chỉ đạo việc hoàn thiện Hồ sơ tổng kết, xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) để trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024), trong đó đã đề xuất các chính sách về đổi mới sáng tạo, quỹ đầu tư mạo hiểm, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, chính sách đặc thù đối với Khu Công nghệ cao Hòa Lạc và Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đang phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương xây dựng Đề án về đào tạo 50 nghìn kỹ sư bán dẫn, Nghị định về hỗ trợ trong lĩnh vực công nghệ cao; các chính sách về quỹ đầu tư mạo hiểm, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát… để áp dụng chung cho Vùng.

Cùng với đó, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 106/2023/QH15 ngày 28/11/2023 về thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ, trong đó 06 dự án quan trọng của Vùng đã được áp dụng một số chính sách đặc thù để đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện. Đồng thời, trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư dự án đường vành đai 4 trong đó áp dụng các cơ chế đặc thù riêng để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Dự án.

Thành lập và ban hành Quy chế hoạt động của Hội đồng vùng; thành lập Tổ điều phối cấp bộ và cấp tỉnh và Văn phòng điều phối vùng, thực hiện nhiệm vụ Thường trực Hội đồng vùng tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Về các hoạt động hợp tác, liên kết nội vùng, liên vùng, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của liên kết vùng, điều phối phát triển vùng, các Bộ, ngành và các địa phương trong Vùng đã tích cực triển khai các nhiệm vụ được giao phục vụ mục tiêu phát triển nhanh, bền vững để tạo bước đột phá, lan tỏa trong phát triển kinh tế - xã hội vùng nhằm cụ thể hóa chủ trương về hợp tác về liên kết vùng tại Nghị quyết số 30 của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ tại Nghị quyết số 14.

Tháng 11/2023, Chủ tịch Hội đồng vùng đã ban hành Quyết định giao 23 nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên Hội đồng vùng. Đến nay, đã hoàn thành được 12/23 nhiệm vụ , chiếm 52% số nhiệm vụ được giao. Đây là một nỗ lực rất lớn của các thành viên Hội đồng trong một thời gian ngắn, thể hiện tính trách nhiệm phối hợp cao trong triển khai nhiệm vụ được giao. Đối với 11 nhiệm vụ còn lại, các thành viên Hội đồng đang khẩn trương triển khai do đây là các nhiệm vụ mới cần sự nghiên cứu, phối hợp với các cơ quan liên quan và có thời gian triển khai trong các năm tiếp theo.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, bên cạnh những kết quả đạt được còn một số hạn chế, khó khăn, thể hiện ở những nội dung như chưa có nhiều liên kết vùng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp hình thành cụm liên kết ngành. Các nội dung về liên kết trong việc thực hiện quy hoạch, đầu tư phát triển, đào tạo và sử dụng lao động, xây dựng cơ sở dữ liệu hệ thống thông tin vùng, liên vùng... đã được quan tâm chỉ đạo thực hiện nhưng vẫn còn chưa nhiều.

Kết cấu hạ tầng giao thông kết nối mặc dù có nhiều cải thiện nhưng chưa đồng bộ, hạ tầng ven biển còn yếu, hạ tầng có tính chiến lược chưa đồng bộ, hiện đại (như cảng biển, logistic, hạ tầng đô thị...) ảnh hưởng đến khả năng hấp dẫn nhà đầu tư. Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.  Chất lượng nguồn nhân lực cải thiện chậm, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.

Nguyên nhân của những khó khăn trên là do thời gian thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị cũng như Chương trình hành động của Chính phủ mới được hơn 1 năm, trong khi các nhiệm vụ, giải pháp đề ra nhiều, có tính dài hạn, thực hiện đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đồng thời, nguồn lực để thực hiện các nhiệm vụ chưa bảo đảm do Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 được giao từ năm 2021, trước khi các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Chính phủ được ban hành. Quá trình đầu tư cơ sở hạ tầng và phát huy hiệu quả cần có thời gian đánh giá và có “độ” trễ nhất định.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, mặc dù thời gian triển khai các Nghị quyết của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ được hơn 1 năm và Hội đồng điều phối Vùng vừa được thành lập, nhưng được sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, dành ưu tiên nguồn lực tập trung, nhất là nguồn lực NSTW, các bộ, địa phương trong vùng đã quán triệt nội dung, ban hành các kế hoạch hành động, phối hợp chặt chẽ, tổ chức triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp đề ra.

Về cơ bản, kinh tế - xã hội của Vùng từng bước phát triển ổn định theo định hướng bền vững hơn; chất lượng cơ sở hạ tầng Vùng ngày càng được cải thiện, có 04/11 địa phương nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có cơ sở hạ tầng tốt nhất cả nước, trong đó, Quảng Ninh dẫn đầu cả nước, Hà Nội đứng thứ 4, Hải Phòng thứ 7, Bắc Ninh thứ 8; Thế chế và bộ máy điều phối vùng đã được hoàn thiện; Hoàn thành Quy hoạch vùng và 09/11 Quy hoạch tỉnh làm nền tảng, định hướng cho thu hút đầu tư trong thời gian tới. Quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội của các địa phương được giữ vững ổn định; Công tác đối ngoại được mở rộng cả về đối tác và nội dung hợp tác, trong đó chú trọng đối ngoại kinh tế, xúc tiến thu hút đầu tư.

Bên cạnh đó, còn một số khó khăn về hạ tầng đô thị, các vấn đề về môi trường có tính liên vùng; khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa thực sự là động lực cho phát triển, các hoạt động liên kết, điều phối vùng cần được quan tâm hơn nữa, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh./.

Tùng Linh

Bộ Kế hoạch và Đầu tư